OCW loopt al vier decennia voorop in de strijd tegen wegverkeerslawaai

Omdat rolgeluid de dominante bijdrage wordt zodra een auto sneller rijdt dan pakweg 30-40 km/u is het niet onlogisch om te focussen op het geluid veroorzaakt door de band/wegdekinteractie. Het was een OCW-onderzoeker die in 1980 als eerste de mechanismen die tot rolgeluid bijdragen, identificeerde en het verband tussen rolgeluid en de kenmerken van het wegdek legde. Als deze kenmerken slim worden gekozen, kan rolgeluid aanzienlijk worden verminderd. De vraag naar “geluidarme” wegdekken is sindsdien gestegen en kreeg een boost toen de Europese Commissie in 2002 de zogenoemde geluidsrichtlijn 2002/49/EC uitvaardigde. Hierin werden de EU-lidstaten verplicht om periodiek geluidskaarten voor onder meer verkeerslawaai aan te maken en om actieplannen voor knelpuntzones op te stellen.

De ontwikkeling van geluidarme wegdekken staat of valt met het meten van de akoestische kwaliteit van een wegdek op een representatieve en reproduceerbare manier. Omdat dit onderzoek vooral internationaal gevoerd wordt, is het ook belangrijk dat onderzoekers uit verschillende landen “dezelfde taal spreken”, dat wil zeggen dat de uitdrukking “een wegdek met een geluidsreductie van 3 dB” hetzelfde betekent in België, Duitsland, Polen en Spanje. Vandaar ook het belang van de internationale standaardisatie van de meetmethoden. OCW droeg bij tot de redactie en voortdurende verbetering van ISO-gestandaardiseerde methoden voor de beoordeling van de akoestische kwaliteit van een wegdek: de Statistical Pass-by (SPB)-methode (ISO 11819-1) en de Close Proximity (CPX)-methode (ISO 11819-2). OCW werkt actief mee in de betrokken ISO-werkgroepen en aan internationale projecten voor prenormatief onderzoek:

•  het Europese project ROSANNE (2013-2016) uit het zevende kaderprogramma van de Europese Commissie;
• CEDR-project STEER. De EU-verordening 1222/2009 legt op dat iedere nieuwe band die in de EU verkocht wordt een label krijgt met daarop onder meer zijn akoestische kwaliteit. Verschillende studies toonden echter aan dat er problemen zijn met het geluidslabel: het correleert nagenoeg niet met reële geluidsemissie. In het STEER-project neemt OCW samen met drie Europese partners de meetmethode onder de loep die leidt tot het toekennen van een geluidslabel aan een bepaalde band om na te gaan waar het fout loopt en aanbevelingen te doen om de procedure te verbeteren. Hoewel dit onderzoek niet direct gericht is op verbetering van de infrastructuur, is het wel relevant voor de wegenbouw: iedere dB die “via de banden” wordt vermeden, hoeft niet meer gereduceerd te worden via dure, infrastructurele maatregelen.

OCW beschikt over de apparatuur en expertise om beide soorten metingen uit te voeren en zet deze projectmatig in, bijvoorbeeld voor het project “Marché CPX” (2018-2021) waarbij in opdracht van de Waalse overheid de akoestische kwaliteit van het Waalse snelwegennet in kaart wordt gebracht.

Hoewel de basismechanismen van rolgeluid en de invloed van het wegdek al sinds de jaren 1980 min of meer bekend zijn, gaat de zoektocht naar steeds betere geluidarme wegdekken door. Daarbij stellen zich de volgende uitdagingen:

• de geluidsreductie met geluidarme wegdekken is doorgaans lager dan wat lokaal met een geluidsscherm kan gehaald worden. Er is nood aan wegdekken met een grote initiële geluidsreductie;
• geluidarme wegdekken zijn duurder dan conventionele en hebben een kortere levensduur;
• de geluidsreductie van een geluidarm wegdek heeft de neiging om af te nemen met het vorderen van zijn leeftijd.

OCW heeft in de loop der jaren deelgenomen aan diverse projecten om de geluidsreductie van conventionele geluidarme wegdekken te bestuderen:

• het N19-project (2012-heden) naar de prestaties van dunne deklagen in samenwerking met AWV;
• het SToLA-project (2014-2017) in samenwerking met de Universiteit Antwerpen had als doel na te gaan hoe dunne deklagen kunnen aangewend worden om verkeerslawaai in een stedelijke omgeving te bestrijden;
• in het Europese PERSUADE-project (2009-2015) van het zevende kaderprogramma en het daaropvolgende LIFE-project NEREiDE (2016-2021) werden de mogelijkheden van het innovatieve poro-elastische wegdek grondig onderzocht. Extreme geluidsreducties blijken ermee mogelijk, maar de beperkte duurzaamheid blijft een hinderpaal om het in te zetten in de strijd tegen verkeerslawaai;
• momenteel loopt het Vlaamse project GHRANTE (2018-2022) dat het zogenoemde Next Generation Cement Concrete Surface onderzoekt. Het doel is een betonnen (dus duurzaam) wegdek te voorzien van een duurzame, geluidarme textuur.

Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan overdrachtsmaatregelen zoals in het CEDR-project DISTANCE (2014-2015). Sinds 2016 wordt in samenwerking met AWV sporadisch onderzoek verricht naar de prestaties en mogelijkheden van “diffractoren”. Dat is een recente Nederlandse uitvinding die in een aantal situaties een interessant alternatief voor geluidsschermen zou kunnen bieden.

Voor 2021 staan op het programma:

• de publicatie van een OCW-handleiding “Lawaai van brugdekvoegen”;
• de vorming van een forum met de Gewesten voor de uitwisseling van gegevens en knowhow in verband met CPX-metingen;
• onderzoek naar de ontwikkeling van een speciaal wegdek voor toepassing in stadscentra dat enerzijds het rolgeluid reduceert en anderzijds ook koeler blijft tijdens de steeds frequentere zomerse hittegolven.

Heb je een vraag over verkeerslawaai of onze activiteiten in verband hiermee? Contacteer onze experten via dit contactformulier.