Dossier 20 – Het gebruik van rammelstroken om onbedoeld afwijken van de rijstrook te vermijden

Uit de literatuur blijkt dat rammelstroken – in het midden of aan de rand van de weg – een doeltreffende maatregel zijn om ongevallen te vermijden die worden veroorzaakt door voertuigen die van de rijstrook afwijken. Het geluid en de trillingen die deze stroken veroorzaken, waarschuwen de bestuurder dat hij afwijkt van de rijstrook waarop hij rijdt.

Volgens de studies die door Elvik & Vaa (2004) werden geanalyseerd [1], zijn rammelstroken aan de rand van de weg in staat om het aantal ongevallen ten gevolge van onbedoeld afwijken van de rijstrook met ongeveer 30 % te verminderen. Het NCHRP Report nr. 641 (2009) [2] vermeldt aanzienlijke dalingen op het vlak van ongevallenfrequentie als dergelijke stroken op tweerichtingsbanen worden aangebracht: 45 % tot 64 % minder ongevallen (met dodelijke afloop of gewonden) met frontale of laterale botsingen na de aanleg van rammelstroken in het midden van de weg en 17 % tot 34 % minder ongevallen (met dodelijke afloop of gewonden) veroorzaakt door onbedoeld naar rechts afwijken van de rijstrook na de aanleg van rammelstroken aan de rand van de weg.

Alhoewel rammelstroken heel doeltreffend blijken voor het verminderen van ongevallen door onbedoeld afwijken van de rijstrook, blijft het gebruik van deze veiligheidsvoorziening heel beperkt. Dat is hoogstwaarschijnlijk te wijten aan het gebrek aan praktische richtlijnen en aan het idee dat dergelijke stroken bepaalde problemen met zich meebrengen zoals geluidsoverlast, hinder voor tweewielers en het moeilijke onderhoud. Dit dossier heeft als doel om de verschillende voorzieningen die mogelijk kunnen worden geplaatst, alsook de geometrische eigenschappen en de doeltreffendheid ervan, te beschrijven. Op deze manier verkrijgen we eerst en vooral een overzicht van de belangrijkste praktische parameters die in overweging moeten worden genomen. Bovendien kunnen we zo de wegbeheerder bijstaan bij zijn beslissing inzake het ontwerp en de aanleg van die voorzieningen om de hierboven vermelde ongemakken uit de wereld te helpen. Het uiteindelijke doel moet zijn om het aantal ongevallen door onbedoeld afwijken van de rijstrook te verminderen.

Dit document berust hoofdzakelijk op een grondige analyse van de Amerikaanse literatuur (in Amerika worden rammelstroken overvloedig gebruikt) en van de resultaten van het Roadsense-project in Frankrijk (hoofdstukken 2 tot 4). Hoofdstuk 5 biedt, in de vorm van een vragenlijst, de nodige ondersteuning aan ontwerpers en beheerders bij hun keuze om gebruik te maken van rammelstroken. Hoofdstuk 6 stelt ten slotte de conclusies van deze werkwijze voor, alsook de vooruitzichten inzake aanvullende studies, technologische monitoring en toekomstige ontwikkeling.