Connected & Autonomous Vehicles en weginfrastructuur
Zelfrijdende voertuigen zouden een oplossing zijn voor heel wat verkeer- en transportgerelateerde problemen die vandaag nijpend zijn. Of toch niet? Wanneer en onder welke voorwaarden zouden al die beloftes dan worden waargemaakt? OCW en vertegenwoordigers van wegbeheerders, de automobielsector, openbaarvervoermaatschappijen, onderzoeksinstellingen, enz. doen een poging de stand van zaken in deze snel evoluerende materie te schetsen. Vooral om een beeld te krijgen van de manier waarop infrastructuur zou kunnen of moeten evolueren zodat die geen rem is op de toekomstige ontplooiing van zelfrijdende voertuigen, maar eerder een bijdrage kan leveren aan de succesvolle introductie ervan.
Vooralsnog blijft de menselijke weggebruiker echter het uitgangspunt bij ontwerp en bouw van weginfrastructuur, waarbij die weggebruiker in toenemende mate wordt ondersteund door technologische ontwikkelingen. Om deze ondersteuning optimaal te laten functioneren lijken grote infrastructuuraanpassingen niet meteen nodig. Herkenbare en geharmoniseerde signalisatie (eventueel communication technology ready) en duurzame en kwalitatieve wegoppervlakken lijken op dit ogenblik zowat de belangrijkste noden te zijn van de ontwikkelaars van zelfrijdende voertuigen.
Zelfrijdende voertuigen worden veiliger, milieuvriendelijker, efficiënter, toegankelijker, enz. Voor sommigen worden ze ook aangenamer in het gebruik. Meer nog dan louter een nieuwe manier om ons te verplaatsen, kunnen zelfrijdende voertuigen een rol spelen in de mobiliteit van de toekomst. Al of niet gedeelde (ritten met) zelfrijdende voertuigen kunnen een aanvulling zijn op openbaar vervoer. Testen met shuttles die vandaag opereren over een beperkt vast traject, meestal buiten het openbaar domein, evolueren in de toekomst wellicht naar flexibele on-demand diensten. Afhankelijk van de rol van zelfrijdende voertuigen in het transportsysteem van de toekomst, wijzigt het belang van bepaalde infrastructurele voorzieningen (drop-off & pick-up zones, parkings met aanvullende voorzieningen, enz.). Veel hangt daarbij af van de keuzes die worden gemaakt voor dat toekomstige transportsysteem. In de tekst worden – vooral voor stedelijke omgeving – een aantal mogelijke evoluties geschetst.
In dit rapport verkennen we de toekomst, en gaan we in op mogelijkheden om daarop in te spelen. Het rapport verschaft inzicht in ‘no regret’- maatregelen op het vlak van weginfrastructuur. Daarnaast schetsen we het grotere plaatje: weginfrastructuur is een essentiële voorwaarde voor verplaatsingen, maar heeft vanzelfsprekend nauwe raakvlakken met andere aspecten van de maatschappij en het verplaatsingssysteem in het bijzonder.
Waarschijnlijk zal de toekomst er voor een deel toch nog anders uitzien. Binnen 10 jaar bestaan er misschien mogelijkheden waarvan we het bestaan vandaag niet eens kunnen dromen. De geleidelijke ontplooiing van zelfrijdende voertuigen dwingt echter om na te denken over het toekomstbeeld dat we wensen en hoe het ongetwijfeld nog steeds nodige transport zal ingevuld worden. De introductie van zelfrijdende voertuigen biedt de gelegenheid om die toekomst vorm te geven in plaats van ze te ondergaan.